Aritotales, sanat üzerine yazılmış ilk kuramsal kitap olarak bilinen Poetika adlı eserinde sanatı “arınmak” olarak ifade etmiştir. Sanatın ister yaratan ister paylaşan açısından olsun, duygusal ve toplumsal işlevini dile getirmiştir. Sanatçının bir başka deyişle insanın insanlaşma yolunda yola çıkışının başlangıç noktası olan sanat, bu nedenle insanlar için gerekli ve vazgeçilmezdir.
“Hemşirelik sanatı”, hemşirelik tarafından sanat formunda ortaya koyulan “süreç” olabilir. “Sanat olarak hemşirelik”, başarılan bu süreç kadar, form, ifade, sunum ve güzellik gibi sanatsal özellikleri de taşımalıdır. Sanat sıklıkla bilim karşıtı gibi algılanmıştır. Objektiflik, tarafsızlık gibi değerler bilime atfedilirken sübjektiflik, ilgi, katılım ve ifade gibi değerler sanat ile ilişkilendirilmektedir. Ancak günümüzde sosyal bilimlerde nitel çalışmaların yaygınlaşmasıyla bu kesin ayrımın ortadan kalkmaya başladığını veya en azından ayrımın eskisi kadar net olmadığını söyleyebiliriz.
Raphael’ in resimleri, Thornwaldsen’ in heykelleri ve Paganini’ nin müziğinde olduğu gibi, sanat insan emeğinin /elinin bir ürünü, dolaylı da olsa teknik ilerlemenin bir sonucudur.
Benner’ in kapsamlı bir şekilde ortaya koyduğu gibi hemşirelik mesleğinde de olgunlaşmada; acemilikten uzmanlığa doğru yönelirken mükemmelliğin de ötesinde başka düzeyler olabilir. Bu düzey, bilginin ve deneyimin sentezi kadar, duyuların ve deneyimin de sentezi olduğu zaman ortaya çıkabilen hemşireliğin sanat formudur. Kavramsal olarak hemşireler; bilimsel, teknik ve iletişim becerilerini kullanırken aynı zamanda hayal gücü ve yaratıcılıklarını da kullanarak sanatlarını sergileyebilirler.
Widenbach hemşireliği “yardım etme sanatı” olarak görmektedir. Bu felsefe yaşamı bir ödül olarak algılama; her bir insan varlığının değer; bağımsızlık; bireysellik ve inancına saygıyı amaçlayarak yardım etmeye temellenir. Hemşirelik insan merkezli olup, hemşireliğin alanı “şimdi” ya da “insanla temasta olduğu an”dır.
Watson’dan aktaran Wright “hemşirelik bir sanattır ve tıpkı bir ressamın boş tuvalde ya da bir heykeltıraşın işlenmemiş mermerde yaptığı gibi, hemşirelikte yapılan da yaşayan bir beden ile çalışmaktır. Hemşirelik sanatının ürünü, bir tablo ve heykel de olduğu gibi her zaman somut ve kalıcı değildir” şeklinde ifade etmiştir
İyi/güzel hemşirelik öyküleri bizim kulağımıza gelen bir müzik gibidir. İyi hemşirelik uygulamaları aynı zamanda dinlediğimiz bir şiir gibidir. Metaforlar ve sanatsal alegori ile hemşirelik bakımı tanımlanabilir. Çünkü hemşirelik başkalarının iyileşmesi için bakım uygulamalarındaki tutku ve aşkın kaynağı, kalbin, iyileştirmenin ve güzel sanatların bir sanatıdır. Hemşirelik tıpkı danstaki karşılıklı adımlarda görüleceği gibi içimizdeki bilinçli ve bilinçli olmayan güçler arasındaki oyunun bir tepkisidir.
Örneğin benim 3 yıl öncesinde Tiyatro kulübünde rol alıp doğaçlama yapmam gibi. Metin içerisinde yer alan rolün repliğinin dışında yapmış olduğumuz doğaçlama hareketler, role kattığımız kişisel değerlerde bunun bir benzeri olarak düşünülebilir.
Oyunu sahnelemeden önce yapılan provalarda bugüne kadar olan mesleğimin getirdiği avantajlı taraflar ön plana çıktı. Hatta rollerin dağıtılması aşamasında yenidoğan hemşiresi olduğum için bana bebek rolü verildi. Bir bebeğin gözünden kelimeleri kullanmadan bebek diliyle kendimi nasıl ifade edeceğimi ilk başlarda pek bilemedim. Zor işmiş hakikatten. Hem herkesin önünde bunu yapabiliyor olabilmek, hem de bebek olabilmek.
Sonuç olarak sanatın bir kolu olan tiyatronun hayatımda her zaman önemli bir yer edindiği, hem kurulan arkadaşlıklarda hem de sahnede kendini özgürce ifade edebilme becerisinde kişileri geliştirdiğini düşünüyorum.
Sanata, insanla çevresi arasında bir denge sağlaması nedeniyle daima gereksinim duyulduğu gibi, geçmişten geleceğe insan ve çevresi arasında bozulan dengenin yeniden sağlanabilmesi için hemşireliğe de daima gereksinim duyulacaktır.
Hazırlayan: Songül Ovalı Güral
Acıbadem Kadıköy Hastanesi
Yenidoğan Yoğun Bakım Sorumlu Hemşiresi
Hazırlanma Tarihi: 16.11.2018