Kordon Kanı Süreçlerinde Bunları Biliyor Musunuz ?

1. Günümüzde 70 den fazla kan ve bağışıklık sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılan, doku uyumu taşıyan kardeşlerden hematopoetik kök hücre nakli (HKHN) en başarılı ve yaşam kurtarıcı tedavi yöntemidir.
2. Göbek kordon kanı hemen erişilebilir bir kök hücre kaynağı olduğu için, daha çok sayıda alıcıya ulaştırabilmenin yolunun, kordon kanının exvivo koşullarda ekspansiyonu ile sağlanabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır.
3. Akraba dışı ve aile içi kordon kanı nakilleri günümüzde birçok hastalığın (genetik hastalıklar, konjenital immün yetmezlikler, hematolojik kanserler, hemoglobinopatiler ve kalıtsal metabolik hastalıklar vb) tedavisinde kullanılmaktadır.
4. Kordon kanının günümüzde iki farklı yaygın kullanım alanı mevcuttur: Birincisi, allojeneik-aile içi/akraba dışı kullanımı; ikincisi ise, kordon kanının tedavi edici etkinliğinin bilinmediği ancak klinik araştırma seviyesindeki uygulamalar için otolog kullanımıdır.
5. Kordon kanı bankacılığı başlangıçta kamusal ve özel bankalar olarak yapılanmış ancak son yıllarda hibrit hizmet veren bankalar da kurulmaya başlanmıştır. Kamusal kordon kanı bankaları; kordon kanı bağışı sonrası, olası klinik kullanım için süresiz ve ücretsiz kordon kanı ürünü saklayan bankalardır. Bu bankalarda saklanan ürünler, ulusal ve uluslararası tarama merkezlerince erişilebilir ürünlerdir. Kamusal kordon kanı bankacılığı tıp camiası tarafından kabul görmüş etkin bir bankacılık olup, ileri düzey ulusal ve uluslararası düzenlemelerle kalite kontrolü güvence altına alınmış bankalardır.
6. Hibrit kordon kanı bankası modeli son yıllarda ortaya çıkmış bir bankacılık yaklaşımıdır. Dünyada sayıca fazla örnek bulunmayan bankalardan bir tanesi Richard Branson tarafından kurulmuş “Virgin Bank” olup, kabul edilen kordon kanlarının %20’si olası otologrejeneratif kullanım için ayrıldıktan sonra geri kalan %80’i kamusal kullanım amaçlı saklanmaktadır.
7. Kordon kanı, manuel veya otomatize sistemler kullanılarak plazma ve kırmızı kan hücrelerinin büyük bir kısmı ayrıldıktan sonra, dimetilsülfoksit kullanılarak başlangıçta kademeli dondurucuda ve takibinde sıvı azot buharı içeren -180o C’den daha düşük sıcaklıkta saklanır. Ürün, bir talep gelinceye kadar ya da araştırma, validasyon veya imha gerekliliği ortaya çıkana kadar kordon kanları saklama tanklarında bekletilir.
8. Tek ünite kordon kanı naklinde düşük HKH (hematopoetik kök hücre) dozu ile ilişkili olarak gecikmiş engrafman ve greft kaybı, özellikle erişkinlerde kordon kanı nakilleri sonrasında karşılaşılan en temel sorunlardır.
9. Çift ünite kordon kanı kullanımı, erişkinlerde yeterli hücre sayısına ulaşılmasını kolaylaştırmakta ayrıca doz azaltılmış kemoterapi protokolleri ile hazırlama rejimlerinin uygulanması ile birlikte tedavi ilişkili mortaliteyi azaltmaktadır.
10. Kordon kanı nakli, HLA uyumlu verici seçimi, CD34(+) kök hücre veya toplam çekirdekli hücre sayısı daha fazla olan kordon kanı ünitelerinin seçimi, hazırlama rejimi olarak kullanılan kemoterapi protokollerinin gözden geçirilmesi, destek ve enfeksiyondan korunma tedavilerinin iyileştirilmesi ile hem çocuk hem erişkin hastalarda, hematolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan başarılı bir tedavi seçeneğidir.

 

KAYNAKLAR

1. Gluckman E. Milestones in umblicalcordbloodtransplantation. Blood Reviews 2011; 25: 255-259
2. Barrett J, Gluckman E, Handgretinger R, Madrigal A. Point-counterpoint: haplo-identicalfamilydonorsversuscordbloodtransplantation. Biol Blood MarrowTransplant 2011; 17(1 Suppl):89-93.
3. Kurtzberg J. A History of Cord Blood BankingandTransplantation. Stemcellstranslationalmedicine 2017;6(5):1309-11.
4. Roura S, Pujal JM, Galvez-Monton C, BayesGenis A. The role andpotential of umbilicalcordblood in an era of newtherapies: a review. Stemcellresearch&therapy 2015;6: 123

4. Petrini C. Ethicalissues in umbilicalcordbloodbanking: a comparativeanalysis of documentsfromnationalandinternationalinstitutions. Transfusion 2013;53(4):902-10
5. Yurdakul P. Hücre Bankacılığında Kalitenin Önemi In: Beksaç M, editor. Hematolog. 6. Ankara: Türk Hematoloji Derneği; 2016. p.38- 44.
6. Armitage S. Cord Blood BankingStandards: AutologousVersusAltruistic. Front Med (Lausanne) 2015;2:94

6. Umbilicalcordbloodbanking Richard Branson’sway. Lancet 2007;369(9560):437.
7. Beksac M. Editorial: “How toImproveCord Blood Transplantation: ByEnhancing Cell CountsorEngraftment?”. Front Med (Lausanne) 2016;3:20
8. Hanley PJ, Lam S, Shpall EJ, Bollard CM. Expandingcytotoxic T lymphocytesfromumbilicalcordbloodthattargetcytomegalovirus, Epstein-Barrvirus, andadenovirus. Journal of visualizedexperiments: JoVE 2012(63): e3627.
9. Ballen K. UmbilicalCord Blood Transplantation: ChallengesandFutureDirections. Stemcellstranslationalmedicine 2017;6(5):1312- 5.
10. Keklik F, Üstün, C. Akraba dışı Kordon Kanı Nakilleri: Erişkin Deneyimi. In: Beksaç M, editor. Hematolog. 6. Baskı. Ankara: Türk Hematoloji Derneği; 2016. p.77-90.

 

Hazırlayan: Hem. Bilgen Akçay

Acıbadem Atakent Hastanesi

Doğumhane Sorumlu Hemşiresi