Hemşireliğe Dair Metaforlarımız

İngilizce bir kelime olan “metafor” (metaphor), Türkçe’de “benzetme, eğretileme”, eski Türkçede “mecaz”, Arapça’da “istiare” kelimeleriyle karşılanmaktadır. Metafor, daha çok gerçek ve yaşantının, kişide nasıl yorumlandığının anlaşılması için kullanılmaktadır (Güven ve Güven, 2009). Bir başka deyişle, metaforlar analiz edilmek istenen kavramların kişiler tarafından nasıl algılandığının belirlenmesinde yardımcı olmaktadır (Rızvanoğlu, 2007; Sargut, 1994). Kişiler, gerek kendi duygu ve düşüncelerini gerekse karşısındakinin duygu ve düşüncelerini betimlerken sıklıkla metaforlara başvurmaktadır (Geçit ve Gençer 2011). Bu da bireylerin yaşam görüşlerinin belirlenmesinde ve olayları algılayışının ortaya çıkarılmasında önemli olmaktadır.

Peki bizler, hemşireler olarak kendi mesleğimizi nasıl algılıyorduk? Ağır ve ölümcül hastalara bakım vermek, bakım verenleri geliştirmek, hasta ve yakınlarına dokunmak, gerektiğinde duygusal destek vermek, eş zamanlı olarak birden fazla yerde olmaya çalışmak gibi mesleğin getirdiği sorumluluklar bizlerin ruhunda nasıl yorumlanıyordu? Merak ettik ve KENDİMİZE sorduk…

Metafor	Katılımcıların ürettikleri metaforların sebeplerine ilişkin ifadeleri
Bukalemun	Bukalemunların ayaklarının, dillerinin ve gözlerinin alışılmadık biçimleri ve renk değiştirme özelliği vardır. Dilleri boylarının yaklaşık 1-1,5 katı uzunluğunda, hareketli ve yapışkandır. Bir jet uçağıyla kıyaslanırsa bukalemunların dilleri jet uçağına oranla 5 kat daha hızlıdır. Bizde hemşire olarak hastaların hayatları söz konusu olduğunda bir jetten daha hızlı hareket ediyoruz. Bukalemunların gözleri bağımsız hareket eder, biri yukarı bakarken diğeri aşağıya bakabilir. Biz hemşire olarak aynı anda birden fazla durumları fark edip, organize ederiz. Bukalemunlar kolaylıkla renk değiştirirler. Derilerini sarı, yeşil tonları, kırmızı tonları, kestane rengi ve siyaha çevirebilirler, benekler, çizgiler oluşturabilirler. Hemşire olarak bizler doğum, ölüm, hastalık gibi birçok duygu durumumuzun değiştiği ortamlarda bulunmaktayız. Bazı günler bir hastamızı iyi dileklerimizle evine taburcu ettikten sonra diğer bir hastamızı son yolculuğuna uğurlarken yeni doğmuş bir bebeğin masum yüzüyle karşılaşıyoruz. Her duruma kendimizi hızlıca adapte ediyoruz.
Karınca	Gece ve gündüz farketmeksizin çalışır,  hastaları için çabalarken hasta yakınlarını da unutmaz.
Röntgen	Daha iyi gören gözleriyle neye ihtiyacınız olduğunu herkesten önce farkedip, bedeninizin ve ruhunuzun filmini çeker.
Atom Karınca	Her zaman hızlı ve güçlüdür, kritik düşünür, hasta ve hasta yakınlarının haklarını savunur.
Ahtapot	Hastası için gerektiğinde abla, kardeş, dert dinleyen, ailesi için çocuklarının annesi ve iyi bir eş olur. Sımsıkı sarıp sarmalayan, ayrım yapmadan ilgilenendir. Yönlendirme ve danışmanlık yapan, kendini sürekli geliştiren iyi bir organizatördür.
Anne	Her ihtiyacı profesyonellikle karşılar, herkese eşit davranır.
Eldiven	Koruyucudur.
Toprak	Büyümeyi sağlar, iyileştirir, canlandırır.
Toprak	Her ne kadar kötü olursan ol, hemşire güler yüzlüdür ve en imkansız denilen yerde bile bir imkan bulur.
Beyaz Güvercin	Barışı, adaleti, eşit davranmayı, kısacası etik ilkeleri simgeler.
Pons	İki serebral hemisferi  (doktor – hasta) birbirine bağlar, beyinciğin iki yarım küresi arasındaki impuls iletimini sağlar.
Şarj aleti	Biten enerjinin yerine konmasını sağlar, enerji verir.
Güneş	Gittiğinde yokluğu farkedilen, sıcak ve vazgeçilmezdir.
Güneş	İnsanlarin en umutsuz ve soğuk (zor) anlarında onlara ışık tutarak yol gösteren ve içlerini ısıtan umuttur.
Terazi	Çalıştığı alanda işleri kolaylaştıran, dengede tutan kişidir.
Ayak İzi	Dokunduğu hayatlarda geçtiği yerlerde iz bırakır, fark yaratır.
Kutup Yıldızı	Hastaların hayatlarındaki en zor anlarında yanında olan yol göstericidir.
Liman	Hastaların çaresiz kaldığı anlarda, güvene gereksinim duyduğu anlarda, sığınılan kişidir.
Akıllı Telefon	Her ihtiyacınızda 7/24 yanınızdadır. Uzakları yakın eder. Doğru kullanıldığında arama motoruyla tüm sorularınıza cevap bulabilirsiniz.   Hatırlamakta zorluk çektiğinizde yönünüzü bulabilirsiniz. Anılarınızda dahil sizin için sakladığı anların fotoğrafları kendisinde vardır. Tek tıkla yemek dahil her şeyi kendisinden isteyebilirsiniz. İhtiyacınız olan her şey onda mevcuttur.
Metaforlarını bizimle paylaşan  “Zehra BELHAN, Gülafer AKAR, Özge ERASLAN, Zülfiye ŞEN, Esra İLERİ, Tuğba GÖÇERDİR, Yeter AKKUŞ, Fadime PALA, Selman DUGAN, Yasemin KAYA, Serpil TÜRKER, Ayça GENÇOĞLU TOPRAK, Gülhan BOZAN, Buket ÇAKIR ve Sevin Sevgi TÜRK’e teşekkür ederiz.

Sonuç olarak gördük ki; metaforlarımızın hepsi olumlu anlam taşıyordu.  Mesleğimizin zorluklarının farkındalığıyla, yolumuzu görüyor, önce insan diyor, etik ve ahalaki değerlere sahip çıkıyor, profesyonelizmi benimsiyor, gelişiyor ve geliştirmeye önem veriyoruz.

KAYNAKLAR

1. Kale E, Çiçek Ü. Hemşirelerin kendi mesleklerine ilişkin metafor algıları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 2015; 3(2):142-151.
2. Aydın İ H. Bir felsefi metafor “yolda olmak”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 2006; 4(1):9-22.
3. Güven B, Güven S. İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi 2009; 17(2): 503- 512.
4. Rızvanoğlu K. Grafik Kullanıcı Ara Yüzlerinde Metaforların Kültürlerarası Kavranışı (Fransa ve Türkiye’de Bir E-Öğrenim Sitesi Üzerinden Karşılaştırmalı Bir Çalışma). Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007, İstanbul.
5. Geçit Y, Gençer G. Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi Örneği). Marmara Coğrafya Dergisi 2011; 23: 1-19.

Derleyen: Berfu Şengöz

Acıbadem Sağlık Grubu

Eğitim ve Gelişim Hemşiresi

 

Hazırlanma Tarihi: 11.09.2017