Hemşirelerde Sosyal Medya Kullanımının Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi

Günümüzde “medya” denildiğinde ilk olarak kitap, gazete ile başlayan sonrasında radyo ve televizyon ile devam eden modern dünyanın kitle iletişim teknolojileri akla gelmektedir. Son dönemde ise “yeni medya” olarak adlandırılan bir kavram, daha fazla kullanılmaya ve dikkati çekmeye başlamıştır (1). Bu kavram kişilerin Facebook, Twitter ve Instagram gibi sanal topluluklar aracılığıyla yüz yüze iletişim gerektirmeden ortak ilgi alanları etrafında başkalarıyla bağlantı kurmasına, onlarla işbirliği yapmasına, deneyim, bilgi, fikir, kişisel mesaj ve diğer içerikleri paylaşmasına yardımcı olmaktadır. Çeşitli internet tabanlı iletişim aracı olan bu yeni medya türü  ‘Sosyal Medya’ olarak adlandırılmaktadır (2,3,4,5). Bunun yanında bilgi aktarımını sağlayan sosyal medya, birçok meslekte kariyer gelişimi, bilimsel iletişim kurulması, bilgilerin toplanması, paylaşılması ve yayılmasında kullanılmaktadır (2). Yapılan bir çalışmada sosyal medya kullanımının kişilerin aileleriyle olan iletişimini, sosyal etkileşimini ve akademik başarılarını etkilediği görülmüştür (6). Sosyal medya sağlık hizmetlerinde, hastaların ve toplumun kaliteli ve güvenilir sağlık kaynaklarına ulaşmasına, kişilerin sağlık hizmeti ve gerçek yaşam deneyimlerinin daha iyi anlaşılmasına, ayrıca sağlık profesyonelleri arasında bilgi, deneyim veya öneri paylaşımına, sağlığın gelişimine olanak sağlamaktadır (3,5,7). Bunun yanında hastalara randevu oluşturma ve randevuları hatırlatılma, test sonuçları hakkında bilgilendirme ve danışmanlık hizmeti vermede sosyal medya kullanımı tercih edilmektedir (5). İletişim teknolojisi kullanımının artmasına bağlı olarak sosyal medya sağlık çalışanları tarafından da sıklıkla ve etkin şekilde kullanılmaktadır (2,5). Hemşirelerin sosyal medyayı benimseyerek,  çeşitli amaçlarla kişisel ve mesleki gelişimlerini, hemşirelik uygulamalarını ve sağlığı geliştirmek için aktif olarak kullandığı bilinmektedir (2,8). Hemşireler sosyal medyayı kullanarak sağlıkta meydana gelen gelişmelerden haberdar olabilmekte, kendi meslek grubundan kişilerle iletişim kurabilmekte, kişinin nerde yaşadığına veya nasıl çalıştığına bakılmaksızın dünyanın her yerindeki meslektaşları ile bilgi alış verişinde bulunabilmektedir (9).  Sosyal medyanın doğru kullanımında hemşirelik hizmetinin etkin ve organize olarak sunulacağı, hemşirelik bakımının olumlu etkileneceği ve sonucunda sağlık hizmetinin kalitesinin artacağı, hemşirelerin zamanlarını etkin kullanabilecekleri, bilgi ve beceri düzeylerini arttırabilecekleri, iyi uygulamalarını geliştirebilecekleri, akademik ve kariyer gelişim planı yapabilecekleri bilinmektedir (2,9,10). Buna karşın bakım sürecinde insanlar ile birebir etkileşim halinde olan hemşirelerin mesleki ilkeler doğrultusunda özel yaşam ile toplumsal yaşam arasındaki sınırı korumaları gerektiği için profesyonel hemşirelik uygulamalarında sosyal medyayı dikkatli kullanması gerekmektedir (8).

Sosyal medya platformlarında hemşirelerin erişime açık eğlence içerikli paylaşımlarına dikkat etmedikleri zaman, paylaşımların kötü amaçla kullanılabileceği, yorumlar yapılarak etkileyebileceği bu nedenle de mesleki saygınlığın ve mesleki imajın zedelenebileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır (8). Aynı zamanda sosyal medya kullanımının fazla olması (11), bilişsel işlerde konsantrasyon bozukluğu, dikkat dağınıklığı, iş performansında düşüklük, iş yapma süresinde uzama (12), mahremiyet ve kişisel gizliliğin ihlali, profesyonel davranışlarda azalma ve örgütsel riskler (12) gibi hasta bakımı esnasında hasta güvenliğini azaltan davranışlar, zaman yönetiminde etkisizlik (13) ve iletişim becerilerinde azalmaya (14) sebep olmaktadır. Sosyal medya kullanım gerekliliğinin arttığı bu zaman diliminde; bireylerin fiziksel, psikolojik, sosyal ve çevre sağlığının genel sağlığı etkilediği ve bunun sonucunda kişilerin yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğu bilinmektedir (15). Bu olumsuz etkiler göz önüne alındığında sağlık sektörünün vazgeçilmez bir parçası olan hemşirelerin sosyal medya kullanımlarının yaşam kaliteleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi için araştırmaların arttırılması ve araştırma sonuçlarına göre etkilerin azaltılması için desteklenmesi gerekmektedir.

KAYNAKLAR

1. Usta, İ. A. Erişkinlerde Sosyal Medya Bağımlılığı, Öz Bilinç ve Sürekli Kaygı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisanas Tezi. Beykent Üniversitesi Lisans Üstü Eğitim Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul, 2023
2. Uğur, G. H. Seyis, N. Özçelik, S. Toduk, N. F. Hemşirelerin Mesleki Gelişiminde Sosyal Medya Kullanım Durumlarının İncelenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 2018;3(2): 9-16.
3. Damier, P. Henderson, J.E. Imbroda, R.J. Galimam, L. Kronfeld, N. Warnecke, T. Im-pact of Off-Time on Quality of Life in Parkinson’sPatientsandTheirCaregivers: In-sightsfromSocial Media. Parkinson’s Disease.2022; 11.
4. Shensa, A. Sidani, J.E. Dew, M.A. Escobar-Viare, C. Primack, B.A. Social Media Useand DepressionandAnxietySymptoms: A Cluster Analysis, Impact of socialmediaandquality life of peoplewhostutter, 2018; 42(2): 116–128.
5. Demiray, A. Çakar, M. Açıl, A. İlaslan, N. Yücel, S.T. Hemşirelerin Hayatında Sosyal Medyanın Yeri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Düzce, 2019; (9)3, 134-138.
6. Baltacı Ö, Akbulut ÖF, Zafer R. (2020). COVID-19 pandemisinde problemli internet kullanımı: bir nitel araştırma. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3), 126-140.
7. Vardarlıer P. Öztürk, C. Sağlık İletişimde Sosyal Medya Kullanımının Rolü.2020;(5)1, 1-18.
8. Nazik G, Şahiner, E. Boz İ.Sosyal Medya Fenomeni Hemşireler Tarafından Üretilen İçeriklerin e-Profesyonelliğe Etkisi Üzerine Bir Derleme. Akdeniz Hemşirelik Dergisi. 2023; 2(1): 19-24
9. Korkmaz M. ve ark. Hemşirelerin Sosyal Medya Kullanımı Ve Yaptıkları İşe Karşı Algı Düzeyinin Uygulamalı Bir Örneği. Uluslararası Hakemli Beşeri Ve Akademik Bi-limler Dergisi, 2015; (4)13, 59-84.
10. Dost A. Doğan K.A. Huyar, A.D. Hemşirelik Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 2021;(4)3, 393-401.
11. Kırca K. Kutlutürkan, S. Hemşirelik Öğrencilerinin Akıllı Telefon Bağımlılık Düzeyle-rinin İletişim Becerilerine Etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019; (5)2, 81-85.
12. Eroğlu Ç, Kutlu K.A. Hemşirelerde İnternet Bağımlılığı ve Zaman Yönetimi İlişkisinin Belirlenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2020; (7)2, 110-116 .
13. Kaplan A, Özdemir, C. Hemşirelik Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığının İletişim Becerisi Ve Akademik Başarı Düzeylerine Etkisi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hiz-metleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 2023;(11)1, 1344-1357.
14. Semerci R. Kostak, A. M. Hemşirelik Öğrencilerinin Akıllı Telefon Kullanım Özelliklerinin Belirlenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2019; (6)1, 8-16.
15. Işık C, Sarı E, Baran N. COVID-19 Pandemisinde Sosyal Medyada Gelişmeleri Kaçırma Korkusu ile Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki: Ebelik Öğrencileri Örneği. Izmır Democracy Unıversıty Health Scıences Journal Iduhes.2022; 5(3): 694-706

Pınar Tekin                                                                         İlknur Dayanç

Sorumlu Hemşire                                                              Eğitim ve Gelişim Hemşiresi

Acıbadem Bodrum Hastanesi                                         Acıbadem Bodrum Hastanesi