2006 yılında Acıbadem Kocaeli Hastanesi’ne iş başvurusunda bulundum ve o zamanki Hemşirelik Hizmetleri Müdürü’müz Neşe Bakoğlu ile görüşmeye davet edildim. Neşe Hanım görüşmenin sonunda “Seni Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi olarak işe alıyorum, tam sana göre bir iş” dedi. Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi ne demek?, Ne iş yapar?, Pozisyonu nedir?, Kime bağlı çalışır?, Organizasyon şemasındaki yeri nedir? bilmiyordum. Kafamdaki bu kadar soru ile Neşe Hanım’ ın yanından ayrıldım. Hemen araştırmaya başladım, Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi’ nin bir yönetmeliğe bağlı çalıştığını öğrendiğimde çok şaşırmıştım çünkü bugüne kadar çalıştığım hiçbir pozisyona özel bir yönetmelik yoktu. Yataklı tedavi kurumları enfeksiyon kontrol yönetmeliği’ ne göre;
Enfeksiyon Kontrol Hemşireleri, hastanelerde enfeksiyon kontrolü, önlenmesi, takibi, incelenmesi, gereken politika/prosedürlerin oluşturulması ve geliştirilmesi, sürveyans, personel sağlığı, personel eğitimi ve enfeksiyon ile ilgili hastane çalışanlarının gereksinim duydukları konularda danışmanlık yapmaktan sorumluydular. Peki bu sorumlulukları yerine getirebilmek için neler yapıyorlardı? Bu sorunun cevabını bulduktan sonra Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi olarak çalışmaya başladım ve son 13 yıldır, bu görevde keyifle çalışıyorum.
Peki gerçekten bizler bir gün boyunca neler yapıyoruz? Çalışanların ve hastaların hayatlarına nasıl dokunuyoruz?
Bizler her gün hastane enfeksiyonları sürveyansını yürütmek amacıyla, mikrobiyoloji ve klinik mikrobiyoloji laboratuvarından iletilen kültür sonuçlarını kontrol ediyoruz. Üreme varsa eğer önce hasta diyerek, hastamızı ziyaret ediyor, klinik değerlendirmesini gerçekleştiriyoruz. Hastanın primer hekim ve enfeksiyon hekimi ile görüşerek hastanın antibiyotiğini ayalarken bir yandan da primer hemşiresi ile görüşerek hasta bakımında dikkat edilmesi gereken noktaları aktarıyor, gerekirse hastayı izolasyona alıyoruz. İzolasyon önlemlerine ait kurallarla ilgili bilgi sağlamak ve kurallara uyumu denetlemek, izolasyon uygulanan hastanın oda temizliği, çamaşır yönetimi, hastane içi ve dışı nakli konularında izolasyon prosedürüne uygun olarak gerekli öneri ve bilgilendirmelerde bulunmak en önemli görevlerimiz arasında.
Morbidite, mortalite ve maliyeti azaltmakta bizim görevlerimiz arasındadır. “Sağlık Bakımı İlişkili Enfeksiyon (SBİE)” gelişen veya gelişme ihtimali olan hastaları ve sürveyans verilerini Enfeksiyon Kontrol Uzmanı ile birlikte değerlendirir, hastaların kullanması gereken antibiyotiklerin takibini yapar, yalnızca hasta ve ailesini değil sağlık ekibini, ülkeyi hatta dünyayı koruruz.
Günlük olarak yoğun bakımlar, yatan hasta katları, ameliyathane, anjio ünitesi gibi bölümleri;
Aylık olarak ise mutfak, poliklinik alanları, atık alanları, acil servis, patoloji, fizik tedavi ünitesi, diş ünitesi gibi bölümlere alan ziyaretlerinde bulunarak prosedür talimatlara uyum, el hijyeni uyumu, temizlik ve hijyen kontrolleri ve çalışanların bireysel eğitimlerini sağlıyoruz.
Hastane enfeksiyonu gelişen ya da gelişme ihtimali bulunan klinikleri ziyaret ederek hastalara ve klinik çalışanlarına enfeksiyon kontrol önlemleri hakkında eğitim veriyoruz.
Hastane enfeksiyonlarının ortaya çıkışını, kaynağını ve yayılım şeklini araştırmak, enfeksiyon kontrol programının yürütülmesi ile ilgili enfeksiyon kontrol çalışmalarının geliştirilmesine katkıda bulunuyoruz.
Hastane enfeksiyon salgını şüphesi olduğunda, bunun kaynağını aramaya ve sorunu çözmeye yönelik çalışmalara katılmak, klinik enfeksiyon hızı artışlarını veya belirli mikroorganizmalarla oluşan enfeksiyonlardaki artışı fark etmek ve bunları Enfeksiyon Kontrol Uzmanı’ na bildirmek de bizim en önemli sorumluluklarımız arasında.
Ayrıca; Enfeksiyon Kontrol Kurulu’nun onaylandığı enfeksiyon kontrol hizmetlerinin hedeflerini geliştirmek, uygulamak ve uygulanan enfeksiyon kontrol programının uluslararası standartlarla uyumlu olmasını sağlamak, enfeksiyon kontrol programının yürütülmesi için ulusal/uluslar arası tüm yenilikleri takip ederek yapılan yenilikleri ilgili prosedür, talimat ve eğitimlere yansıtarak uygulanmasını sağlamak ve kendimizi geliştirmek zorundayız.
Rapor yapmak bir enfeksiyon hemşiresinin yaptığı işin belki de %70’lik zamanını alıyor. Günlük olarak takibini yaptığımız her sürecin aylık olarak raporlamasını yapıyor, yaptığımız raporları istatistik yöntemler ve grafikler kullanarak kurumun yöneticilerine, Sağlık Bakanlığı birimlerine ve hastane içindeki yetkililere iletiyoruz.
Yaptığımız alan ziyaretleri ile topladığımız tüm verileri aylık olarak Enfeksiyon Kontrol Kurulu toplantısı planlayarak; sürveyans verilerini ve yapılan faaliyetleri kurulda paylaşmak, kurulun sekreterliğini yapmak, Enfeksiyon Kontrol Kurulu’nda alınan kararları ilgili birimlere bildirmek ve uygulanmasını sağlamak önemlidir.
Ayrıca 3 aylık periyotlarla yapılan ASG Enfeksiyon Üst Kurulu’nun toplantılarına katılmak ve üst kurul tarafından istenilen sorumlulukları ve görevleri yerine getirmek de bizim işimiz.
Hastane enfeksiyonlarını önlemenin altın kuralı el hijyenidir. Günlük vizitlerimiz sırasında, hastanede çalışan özellikle bakım ve tedaviden sorumlu çalışanların el hijyeni uyum oranlarını gözlemlemek, analiz etmek ve sonuçlarını hastane personeliyle paylaşarak el hijyeni uyum oranlarını arttırmak için iyileştirici faaliyetler yapmalıyız. Düşünsenize sadece el hijyeni ile Sağlık Bakımı ile İlişkili Enfeksiyonların %50 ‘si önlenebilmektedir.
Enfeksiyon göstergeleri bir hastanenin kalite göstergelerinden biridir ve kalite departmanı bünyesinde kurulan komitelerinde aktif rol almak (Enfeksiyon Kontrol Kurulu, Hasta Güvenliği Kurulu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu, İlaç Kurulu, Tesis Güvenliği Kurulu vb) ve enfeksiyonla ilgili kalite göstergelerinin takibini yapmak durumundayız.
Bunların yanı sıra çalışanların korunması da işlerimiz arasında; çalışanların kesici delici alet ile yaralanmalarını önlemek, yaralanan personelin kayıtlarını tutmak ve iş yeri hekimine yönlendirmek, Enfeksiyon Kontrol Uzmanı’ nın önerisi doğrultusunda tetkik ve takiplerinin yapılmasını sağlamak ve yaralanma verilerini yöneticilerle paylaşmak, gerekli bildirimleri yapmak durumundayız.
Aslında tüm çalışanların enfeksiyonla ilgili tüm eğitimlerini bizler veriyoruz. Kurumun eğitim bölümü ile işbirliği halinde, her düzeydeki personelin enfeksiyon kontrolü konusunda eğitilmesi, servis ve bölüm düzeyinde bilgi aktarımı için mesleki tüm gelişmeleri, yayınları ve klavuzları takip ederek kendi eğitimimizi de sağlamamız gerekiyor. Bilgilerimizi güncel tutmalıyız ki hastane enfeksiyonlarının kontrolü için çalışanlarımız doğru bilgilerle donatabilelim.
Peki bu kadar işi niye yapıyoruz, biz yaptığımız işten ne derece memnunuz?
Dünyaya yeniden gelsem yine hemşire olurdum, mesleğimi çok severek yapıyorum. Manevi olarak haz alabildiğimiz, yararlı olduğumuzu her an hissettiğimiz bir işi yapıyoruz. Enfeksiyon kontrol hemşiresi olarak teorik açıdan zengin, pratik olarak da başarılı olmalıyız. Yeniliklere karşı açık, takipçi, uzlaşmacı, iletişimi kuvvetli, geleceğe umutla bakan bireyler olmalıyız.
Enfeksiyon hemşiresi bir günde bunların hepsini yapmak için oradan oraya koşturur, bazen gün 24 saatten daha uzun olsun ister. Ancak bu işi severek, gönül vererek yapıyorsanız, iç motivasyonunuz yüksekse, iş motivasyonunuzda yüksek olur. Yaptığınız işin hasta ve çalışana olan yararını bilerek bundan haz duyuyorsanız ne mutlu size…
Hazırlayan: Yeli̇z GÖKAY
Acıbadem Kocaeli Hastanesi
Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi
Hazırlanma Tarihi: 22.06.2018