Bunları Biliyor Musunuz? Kültürlerarası Duyarlılık Düzeyi ve Hemşirelik Bakımı

• Küreselleşmenin etkisi ile Dünya genelinde göç, doğal afetler, işsizlik, eğitim, daha iyi koşullarda yaşama isteği coğrafi hareketliliği ve kültürel çeşitliliği artırmıştır (1).
• Ülkemizin tarihi ve coğrafi konumu nedeniyle çok kültürlü bir yapıda olması, göçmenler ve mültecilere ev sahipliği yapması ve sağlık turizminin odak noktalarından biri olması kültürel zenginliği artırmıştır (2,3).
• Sağlık turizmi bireylerin sağlık hizmeti almak için başka bir ülkeye seyahat etmesi anlamına gelmektedir. Ülkemizde popüler sektörlerden biri olan sağlık turizmi kültürel, ekonomik ve sosyal yönlerden önemli etkilere sahiptir. Sağlık Turizmi istatistik verileri incelendiğinde uluslararası hastaların en fazla tercih ettikleri branşlar, genel cerrahi, dahiliye, estetik cerrahi, kadın hastalıkları ve doğum, kulak-burun-boğaz hastalıkları klinikleri olduğu görülmüştür (4,5).
• Sağlık, hastalık kavramları, sağlığın korunması ve hastalıkların tedavi edilmesine yönelik davranışlar ile farklı kültürlerden gelen bireylerin sağlık sorunları, bu sorunları algılayışları ve yardım beklentileri toplumlara göre farklılık göstermektedir (2).
• Hemşirelik bakımı verilirken bireyin kültürünün göz önüne alınması bireye holistik ve kişiye özgü bakım verilmesi hastaların aldıkları bakımdan memnuniyet düzeylerinin daha yüksek olmasını sağlamaktadır (6).
• Kültürlerarası duyarlılık; bireylerin farklı kültürel özelliklere sahip olduğunu ve kendi kültürlerinin diğer kültürlerden daha üstün olmadığını kabul ederek, farklılıklara olumlu yaklaşım geliştirebilme yeteneğidir (7).
• Kültürel duyarlılık hemşire hasta iletişimini olumlu yönde etkileyerek, sağlık bakım kalitesini ve memnuniyetini artırmaktadır (8).
• Kültürlerarası hemşirelik bakımının önemini vurgulamak ve hemşirelere yol gösterici olmasını sağlamak amacıyla Leininger tarafından geliştirilen “Kültürlerarası Hemşirelik Modeli” oluşturulmuştur (9).
• Ülkemizde kültürlerarası duyarlılık ile yapılan çalışmalar incelendiğinde hemşirelerin kültürlerarası duyarlılık düzeyinin yüksek olduğu bulunmuştur (3,10).
• Kültürel duyarlılığı yüksek olan hemşire/ebelerin kültürel beceri, davranışsal esneklik ve etkileşimde rahatlık düzeyleri de yüksek bulunmuştur (11).
• Yabancı turist sayısının fazla olmasından kaynaklı turistik bir bölgede kültürel çeşitliliğin daha belirgin şekilde ortaya çıkması,hemşirelerin daha çok yabancı hasta ile karşılaşmasına ve kültürel duyarlılıklarının oluşmasına olumlu katkı sağladığı düşünülmektedir (10).
• Kültürel zekâsı yüksek olan hemşirelerin hasta ve hasta yakınları ile kültürel bağ kurmada ve kültürel özelliklerine uygun bakım vermede daha iyi tutum sergiledikleri görülmüştür (3).
• Hemşirelerin çalışma hayatlarında farklı ülkelerden hastalara bakım verirken en çok dil ve iletişim, dini inanış ve kültürel yapıyla ilgili sorunlar yaşadıkları belirtilmektedir (12,13).
• Yoğun bakım hemşireleri farklı kültüre sahip hastalarla iletişimde dil ve kültür farklılığından dolayı kültürel çatışmalarla ve çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadırlar (15).
• Yoğun bakım hastalarının bakım gereksiniminin daha fazla olması yoğun bakım hemşirelerinin diğer birimlerde çalışan hemşirelere göre kültürlerarası duyarlılık becerisinin daha fazla gelişmesine, konuya olan ilgilerinin fazla olmasına ve kültürlerarası duyarlılık becerilerinin daha yüksek olmasına olanak sağlamaktadır (1)
• Sağlık kurumları hizmet verdikleri bireylerin sağlık inançları, iletişim yöntemleri ve tutumlarına ait farklılıkları dikkate alarak, hemşirelerin kültürel duyarlılıklarını artırmaya, kültürel zekâ düzeyini geliştirmeye ve yabancı dil yeterliliklerini artırmaya yönelik programlar, duygusal-bilişsel-davranışsal eğitimlerin gibi hizmet içi eğitimler, sempozyumlar, kongreler düzenlemeli ve çalışanların katılımı konusunda teşvik etmelidir (1,10,16).

1. Durna N, Altay, B.Hemşirelerin Kültürel Zekalarının Kültürlerarası Duyarlılıklarına Etkisi: Yoğun Bakım Örneği (Hemşirelerin Kültürel Becerileri). Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2023; 25(1-2): 21-34.
2. Özdemir S, Çömezoğlu E, SayınerF,D. Ebelerin Kültürlerarası Duyarlılıklarının Vicdan Algılarına Etkisi. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021; 4(1):1-11.
3. Kargın M, Çiftçi M, Ç. Bir Üniversite Hastanesinde Klinikte Çalışan Hemşirelerin Kültürlerarası Duyarlılığının Belirlenmesi. Türkiye Klinikleri J NursSci 2020;12(2): 257-62.
4. Birbudak S, Baykal Ü. Sağlık turizmi ve hemşirelik.Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi 2023; 5(2): 103-108.
5. Çelikkanat Ş, Güngörmüş Z. Gelişmekte olan ülkelerde sağlık turizmi ve hemşirenin sağlık turizmindeki yeri. SocialSciencesStudies 2018;4(22):3938-3944.
6. Korkmaz M, Avcı İ,A, Kırmacı N, D, Korkmaz D, Soyanıt Ş. Bir Üniversitesi Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Kültürel Yeterlilikleri ve Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022; 11(4): 1474-1483.
7. Yurttaş A, Aras G,N. Hemşirelik Öğrencilerinin Kültürlerarası Duyarlılıkları İle Empati Düzeyleri Arasındaki İlişki. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 2(3):117-125.
8. Hultsjö S, Bachrach-Lindström M, SafipourJ, ve ark. Cultural awarenessrequires more than the oretical education-Nursing students’ experiences. NurseEducation in Practice 2019; 39: 73-79.
9. Tanrıverdi G. Madeleine M. Leininger: Kültürel Bakımda Farklılıklar ve Benzerlikler Teorisi. İçinde: Karadağ A,Çalışkan N, Göçmen Baykara Z, editör. Hemşirelik Teorileri ve Modelleri. İstanbul: Akademi Basın, 2017; s. 490-503.
10. Aygün Ö. Bir Turizm Bölgesindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelerin Kültürlerarası Duyarlılıklarının İncelenmesi. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2022; 4(2): 146-158.
11. Yılmaz M, Yeni C, Avcı E, Uluk N. Aile Sağlığı Merkezlerinde Çalışan Hemşire/Ebelerin Kültürel Duyarlılık ve Kültürel Beceri Düzeylerinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2019; 12(3): 170-178.
12. Yiğit Ü, Çoşkun S, Alpteker H. Hemşirelik Öğrencilerinin Kültürlerarası Duyarlılık Düzeyleri ve Karşılaştıkları Başlıca Sorunlar. Abant Journal of HealthSciencesand Technologies. 2021; 1(2): 092-101
13. Şatır N, N, Avcı İ, A. Göçmenlere Bakım Veren Hemşirelerin Yaşadığı Güçlükler ve Kültürel Duyarlılıkları. ISAS WINTER, 2019;4(9):6-14. 20.
14. Arlı Ş, K, Bakan A, B. Cerrahi Hemşirelerde Merhamet ve Kültürlerarası Duyarlılığı Etkileyen Faktörler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2018;27(4):277-283.
15. Kebapçı, A, Yalçın, B. Yoğun Bakım Hemşirelerinin Kültürel Çeşitliliğe İlişkin Deneyimleri: Nitel Bir Çalışma. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021; 1(3): 168-180
16. Gönderen Çakmak H, S, Küçük E, Ö, AğadayıE, Kahveci R. Bir Araştırma Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Kültürlerarası Duyarlılıkları ve Göçmen Hastalar İle İlgili Görüşleri. Ankara MedicalJournal. 2020;4: 882-894.

 

 

İzel Altınbilek                                                                    İlknur Dayanç

Acıbadem Bodrum Hastanesi                                             Acıbadem Bodrum Hastanesi

Diyabet Eğitim Hemşiresi                                             Eğitim ve Gelişim Hemşiresi